Ostravské muzeum
https://www.ostrmuz.cz/website/imagemenu/exhibitions/webpage%5B5%5D/webpage/Ulica Velká
Ulica Velká była do połowy XIX wieku główną arterią Morawskiej Ostrawy, łączącą bramy miejskie Vítkovicką (Hrabovską) i Kostelní. Zgodnie z najstarszymi mapami kwartał był podzielony na sześć parceli, z zabudową prawdopodobnie z drugiej połowy XIV wieku. Na wszystkich sześciu parcelach odkryto zagłębione piwniczki wzmacniane konstrukcjami z belek, które świadczyły o wcześniejszej średniowiecznej zabudowie drewniano–ziemnej. Mimo, że niektóre z późnośredniowiecznych domów mogły być już częściowo murowane (piwniczki, część parteru), to jednak zasadnicza zmiana charakteru zabudowy mieszkalnej nastąpiła dopiero po wielkim pożarze miasta w 1556 roku.
Zabudowa rozwijała się jednak stopniowo; drewniane lub częściowo drewniane domy można było spotkać na peryferiach miasta jeszcze w drugiej połowie XIX wieku. Stopniowo także dobudowywano piętra do pierwotnie parterowych budynków. Zgodnie ze spisem z 1820 roku tylko 23 domy z ogólnej liczby 64 posiadały jedno piętro; w roku 1859 piętrowych domów było już 39. Domy były zazwyczaj dwutraktowe. W przedniej części zwykle znajdowała się sień oraz sklepiona komora, w tylnej – kuchnia i świetlica. Z dolnej sieni można było po schodach dostać się do piwnicy oraz na poddasze lub piętro budynku.
Od lat 70. XVIII wieku ulica Velká stanowiła część cesarskiej drogi prowadzącej z Opawy do Cieszyna. Po przebiciu w 1842 roku nowego ciągu komunikacyjnego (dzisiejsza aleja 28. října) ulica Velká straciła na znaczeniu. Zatrzymało to rozbudowę domów, w których mieściły się odtąd przede wszystkim gospody czy różnej jakości szynki. Dopiero w ostatnich trzech dekadach XIX wieku wygląd tutejszej zabudowy się zdecydownie zmienił, a część parterowych domów z drewnianymi oficynami dzięki przebudowom przybrała postać wielkomiejskich kamienic.
1a: Ulica Velká, widok od strony południowo-zachodniej. Fotografia z lat 80. XIX wieku jest najstarszym przedstawieniem ulicy i pokazuje jej wcześniejszy wygląd.
